Voor de vijfde editie van de tentoonstellingsreeks De collectie belicht door… heeft het Nederlands Fotomuseum fotografe Charlotte Dumas als gastcurator uitgenodigd om een persoonlijke keuze te maken uit de rijke museumcollectie. Dumas heeft vijftien foto’s geselecteerd die haar inspireren of aan het hart gaan. Net als in haar eigen werk spreekt ook uit deze selectie haar empathie voor dieren en kinderen. Daarbij loopt het thema water als een rode draad door de selectie. Er zijn onder andere foto’s van Martien Coppens, Ed van der Elsken, Cas Oorthuys en Richard Tepe te zien. Met een persoonlijke toelichting bij iedere foto zet deze intieme tentoonstelling de collectie in een ander licht en krijgt het publiek tegelijkertijd een scherp beeld van wat Dumas drijft als fotograaf.
Onze geografische signatuur
‘In Japan werd ik voor het eerst geconfronteerd met een aardbeving. Ik vond het letterlijk een schokkende ervaring en vroeg mij direct af hoe Japanners leven met het idee dat dit elk moment kan gebeuren’ vertelt Dumas. ‘En toen dacht ik aan ons eigen land. Wij wonen grotendeels onder de zeespiegel en leven op een bepaalde manier ook met een constante dreiging, maar ik heb niet het idee dat wij hier bewust mee rondlopen.’ Deze gedachte vormde voor Dumas het vertrekpunt van waaruit zij startte met het selecteren van vijftien foto’s uit de collectie van het Fotomuseum.
Watersnoodramp
Fotograaf Martien Coppens maakte op grote schaal foto’s van de Waternoodramp van 1953. In zijn werk herkent Dumas direct de empathie voor dieren. In de tentoonstelling zijn drie foto’s van Coppens te zien, waaronder een ontroerend beeld van een koe op een marktplein, bedekt met stro tegen de kou. ‘Voor mij spreekt hieruit een vorm van zorg en verbinding met andere levende wezens en het zet me tot nadenken over hoe complex die relatie in de loop van de tijd is geworden.’
Bron van leven
Water is uiteraard ook de bron van al het leven. Ook dit is terug te zien in de selectie van Dumas, zoals de foto’s van Gregor Krause en Cas Oorthuys van badende paarden in rivieren. Dit roept bij Dumas een gevoel van geborgenheid op. ‘Het wassen van een ander wezen straalt tederheid uit. Deze foto’s laten de verzachtende eigenschappen van water zien, die bemoedigend en helend werken.’
Terwijl Dumas zich verder verdiepte in de collectie kreeg ze het gevoel dat ze alsmaar beelden tegenkwam die ze met haar eigen ogen had gezien. Het afgelopen jaar heeft zji veel tijd besteed aan het observeren, fotograferen en filmen van paarden die bij een Japans eiland in zee zwemmen. ‘Door het werk van Krause en Oorthuys te zien, kregen mijn eigen inspanningen een onverwachte context, waardoor ik weer eens besef hoe belangrijk het is om naar werk van anderen te kijken.’
Context
In haar eigen werken stelt Dumas series vaak zodanig samen dat elk beeld zijn eigen plaats heeft, alsof ze samen deel uitmaken van een rangorde. Bij deze selectie is zij op dezelfde manier te werk gegaan. De foto’s zijn allemaal op een bepaalde manier aan elkaar gerelateerd, soms vooral visueel, maar soms ook sterk vanwege hun inhoud. Zo ziet Dumas een sterke verbondenheid tussen de foto van een kind van Dolf Kruger en de foto van een hond van Ed van der Elsken. ‘Ze drukken een soortgelijk gevoel uit in hun benadering tot de portretten.’
Biografie
Hoewel Charlotte Dumas (1977, Vlaardingen) zich in haar fotoportretten concentreert op dieren, gaat haar werk eigenlijk net zozeer over de mensen die deze dieren houden. Geïnspireerd door zoals ze het noemt de “traditionele ingrediënten” van de 17e-eeuwse Nederlandse schilderkunst benadert Dumas haar werk in subtiele overeenstemming met de compositie, het licht en de poses van de klassieke portretkunst. Ze werkt altijd in series en ze fotografeerde onder andere politie- en legerpaarden, wolven in het wild, tijgers in gevangenschap en zwerf- en werkhonden. Door deze dieren vast te leggen in een serie geeft Dumas hun in feite een menselijk gezicht. Dumas volgde haar opleiding aan de Gerrit Rietveld Academie (1996-2000) en de Rijksakademie van beeldende kunsten (2000-2001), beide in Amsterdam. Vanaf 2012 maakt Dumas naast fotografisch werk ook films. Haar werk werd geëxposeerd in De Pont (Tilburg), Galerie Paul Andriesse (Amsterdam), FOAM (Amsterdam) en Julie Saul Gallery (New York).
In de tentoonstellingsreeks De collectie belicht door... laten we gastcuratoren een blik werpen op onze rijke museumcollectie. Fotografen/kunstenaars Vincent Mentzel, Stephan Vanfleteren, Eddy Posthuma de Boer en Jan Cremer gingen Dumas al voor.
