Wat herinnert ons nog aan de bloeiende mijnindustrie in Limburg? Hoe werkten en leefden arbeidsmigranten in Nederland? En was de wederopbouw een periode van optimisme, of kende deze ook een schaduwzijde? Dankzij een subsidie van het Geheugen van Nederland kon het Nederlands Fotomuseum 6010 foto’s digitaliseren. De foto’s werpen een licht op drie belangrijke thema’s uit de Nederlandse (fotografie)geschiedenis: mijnen, migratie en dagblad De Waarheid. De gedigitaliseerde beelden kunnen bekeken worden via de beeldbank het Geheugen van Nederland, die toegang geeft tot het erfgoed uit meer dan honderd Nederlandse archieven, bibliotheken en musea, en via beeldselecties van het Nederlands Fotomuseum.
Thema I: Migranten
Met de komst van de eerste arbeidsmigranten in de jaren zestig werd de basis gelegd voor onze huidige, veel besproken multiculturele samenleving. Zeven fotografen uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum legden in 1547 beelden vast hoe migranten zich in Nederland huisvestten, werkten, schoolden, zo nodig actie voerden, hun geloof beleefden en tradities in ere hielden. De collectie vormt een afspiegeling van de visie van Nederlandse fotografen op migranten. Daarbij is zowel aandacht voor de keerzijde van hun bestaan als voor de feestelijke momenten. Zo toont deze collectie naast troosteloze straatbeelden van Rotterdam voor de stadsvernieuwing, gebrekkige speelruimte voor kinderen en racistische leuzen, ook foto’s van diverse feesten en tradities, zoals Turkse modeshows of het zomercarnaval dat jaarlijks in Rotterdam wordt gevierd.
Thema II: De Mijnen
Dertien fotografen documenteerden in bijna 2000 beelden de Nederlandse mijnbouw in de periode 1939-1973. Vrijwel alle mijngebouwen werden in de jaren ’60 en ’70 gesloopt en de steenbergen (mijnafval) verdwenen. Hierdoor bleven er weinig tastbare herinneringen in het Limburgse landschap achter. De foto’s uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum maken het mogelijk om terug te kijken op het industriële verleden van deze streek.
De winning van steenkool heeft het economische leven van Zuid-Limburg ruim 75 jaar gedomineerd. Tegen het einde van de jaren vijftig werkten bijna 60.000 mannen in 12 Limburgse kolenmijnen. Dankzij het ‘zwarte goud’ kende de mijnstreek een lange periode van voorspoed. Vanaf de jaren zestig leidde het toenemende gebruik van aardolie en aardgas echter tot de achteruitgang van de productie. De kolenmijnen werden in de jaren zestig en zeventig gesloten, met grote gevolgen voor de werkgelegenheid.
Thema III: De Waarheid
Deze digitale collectie is een selectie van 1415 foto's die door vier fotografen gemaakt werden voor De Waarheid, het dagblad van de Communistische Partij van Nederland (CPN) en Uilenspiegel, het aan de CPN gelieerde satirische gezinsweekblad. De foto's illustreren de geschiedenis van de CPN en de wederopbouw van naoorlogs Nederland, en tonen de ontwikkeling van de persfotografie in de periode 1947-1963.
De selectie omvat behalve daadwerkelijk gepubliceerde foto's ook vrij werk en ongepubliceerd materiaal rond de thema's (internationale) politiek, partijgeschiedenis, maatschappelijk engagement, industrialisatie en wederopbouw in deze periode.
Voordat de krant Dolf Kruger en Kors van Bennekom als vaste fotografen in dienst nam, fungeerde chauffeur Freek Aal regelmatig als fotograaf. Hans Wolf illustreerde Uilenspiegel. Ed van der Elsken was als fotograaf niet betrokken bij De Waarheid, maar fotografeerde de woedende menigte die Felix Meritis bestormde, nadat de Russen in 1956 Hongarije binnen waren gevallen. Deze ingrijpende gebeurtenis markeert de teloorgang van De Waarheid.
Mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van het Geheugen van Nederland.
