06.12.2019
Het einde van het jaar nadert en dan gaat een mens zich van die existentiële vragen stellen. Bijvoorbeeld: Wat is eigenlijk een museum? Een snelle google search levert de volgende Wikipedia-omschrijving op: ‘Een museum is een instelling die verzamelingen tentoonstelt, toegankelijk voor het publiek.’ Dat is waar. Maar musea zijn allang zo veel meer. Neem vorige week dinsdag in het Nederlands Fotomuseum. Al ver voordat de eerste bezoekers om elf uur binnen kwamen was het een drukte van jewelste. Fotografiestudenten van de Willem de Kooningacademie hadden voor een dag bezit genomen van de begane grond van het museum. De hal was ingericht als tentoonstellingsruimte, waar hun werk te zien was; en de sprekersarena op zaal werd gebruikt voor debat. De museumbezoekers lieten zich blij verrassen door deze ‘take over’.
Net na het middaguur openden we vervolgens de deuren voor kinderen die verschillende studio’s achter de schermen van het museum in bezit namen. De kinderen waren afkomstig van twee basisscholen op Zuid: de Schalm, een reguliere openbare school, en Laurens Cupertino, die speciaal onderwijs biedt. Beide scholen werken sinds twee maanden samen in het programma ‘de Tijdcapsule 010’, georganiseerd door Het Verhalenhuis Belvédère en het Nederlands Fotomuseum. De uitdagingen van Rotterdam Zuid zijn groot; nog te veel kinderen groeien op in relatieve armoede en een deel wordt geconfronteerd met huiselijk geweld. Veel kinderen komen van huis uit nauwelijks in aanraking met kunst. Met ons programma willen we hun verbeelding aanreiken, een perspectief geven. Afgelopen dinsdag had voor hen de laatste samenkomst plaats van de serie ‘Tijdcapsule 010’, die in het nieuwe jaar moet leiden tot een tentoonstelling en een voorstelling. De leerlingen kregen de opdracht met een ‘toekomstbril’ terug te kijken naar hun eigen tijd en na te denken over wat zij van belang bevinden om in 2050 in het Museum van de stad Rotterdam te laten zien. Op deze manier (her-)ontdekken ze hun stad en leren ze over de waarden van materieel en immaterieel erfgoed.
© Susan Leurs & Raoul Limpens © Fred Ernst
De afgelopen jaren nemen steeds meer musea de verantwoordelijkheid inclusiviteit in de praktijk te brengen. Er zijn initiatieven om nieuw publiek naar het museum te laten komen, zoals de bussen die Kunstmuseum Den Haag inzet om mensen te vervoeren uit buurten waar het museumbezoek laag is. En er zijn programma’s ontwikkeld voor bijvoorbeeld doven en slechthorenden, blinden en slechtzienden of mensen met Alzheimer. Het Nederlands Fotomuseum zoekt niet alleen kinderen op in wijken waar kunst vaak niet met de paplepel is ingegoten, het biedt ook programma’s die kinderen met en zonder beperkingen samenbrengen. Dit doen we met de bovengenoemde basisscholen, en met twee middelbare scholen in het Noorden van de stad, waarbij op dit moment 130 leerlingen betrokken zijn. Kinderen die normaliter in parallelle werelden opgroeien komen in de programma’s die wij bieden samen om kennis te maken met verschillende kunstdisciplines en elkaar spelenderwijs te leren kennen. Het programma ‘de Tijdcapsule 010’ laat zien dat inclusief onderwijs geen sprookje hoeft te zijn. In het programma bezochten de kinderen verschillende musea en elkaars scholen, onder leiding van een beeldend kunstenaar, twee fotografen en een musicus. Met fotografen Naomi Boas en Thomas Nondh Jansen bekeken ze opvallende fotobeelden uit de collectie van het museum, zoals de kabelbaan in het centrum van Rotterdam en de zeppelin die in 1932 landde in de stad om deze zwart-wit beelden vervolgens met kleur te bewerken. Musicus Marlies du Mosch ging met de kinderen op zoek naar de geluiden van de stad en componeerde samen met geluidstechnicus Wouter Veldhuis het geheel tot een echte Rotterdam Rap.
bliksemstage JINC
Dat was dus ‘zo maar een dag’ in het Nederlands Fotomuseum. En dan heb ik het nog niet gehad over al die andere vormen van talentontwikkeling. Zo hadden we in dezelfde week een drukbezochte portfoliodag die we organiseerden samen met Nationale-Nederlanden. Werken we met Somfy Nederland aan de Somfy Photography Award, die fotografen in staat stelt nieuw werk te maken en te exposeren. Organiseren we samen met JINC bliksemstages voor vmbo-leerlingen. En is er in het museum het werk te zien van vijf uitblinkende afstudeerders van het Kunstvakonderwijs, die dingen naar het Steenbergen Stipendium, dé prijs voor jong fotografietalent. Kortom, die Wikipedia-omschrijving over wat een museum is mag wel eens worden aangepast!
