11.10.2019
‘Dit is het verhaal van een tentoonstelling maken in amper dertig weken.
Afgelopen voorjaar besloten we nog voor het eind van het jaar een tentoonstelling te realiseren, waarin parels uit onze collectie centraal zouden staan. En omdat we niet losse foto’s verzamelen, maar series die samen iets vertellen, besloten we die visuele verhalen als leidraad te nemen.
Curator Frits Gierstberg dook in de collectie en kwam met het volgende concept: we kiezen tien thema’s en laten per thema zien hoe verschillende fotografen hier naar kunnen kijken. Zo koos hij voor het thema ‘stad van aankomst’, verbeeld door Maria Toby en Lamia Naji. Toby registreerde in de jaren zeventig hoe haar stadsgenoten in Rotterdam Crooswijk en het Oude Noorden leefden. Zij richtte haar camera op spelende kinderen en mannen en vrouwen die elkaar ontmoeten op straat of rondhangen bij hun huizen, waar deuren en ramen vaak openstaan of zijn dichtgetimmerd. Naji werd in 1996 uit Marokko naar Rotterdam uitgenodigd om hier een half jaar te wonen en de Marokkaanse gemeenschap te fotograferen. Zij zwierf gedurende enkele wintermaanden met haar kleinbeeldcamera door de stad, maakte kennis met het ijs en vertaalde haar ervaringen naar een reeks donkere beelden van schimmen en schaduwen, half transparante doorzichten en reflecties.
Een ander thema is ‘mensenfoto’s van dieren’, waar Gregor Krause en Johannes Rombouts zich mee hebben bezig gehouden. Krause werkte honderd jaar geleden als arts op Borneo. Op zondagen trok hij het oerwoud in met een platencamera. In 1926 verscheen zijn portfolio Borneo met ‘Oerwoudbeelden’ en ‘Apenbeelden’. Rombouts maakte al eerder, eind negentiende eeuw, de vroegste dierenfoto’s in de collectie van het Fotomuseum in dierentuin Artis - apen, olifanten, giraffes...
Nadat de selectie was gemaakt, op basis van wat er digitaal beschikbaar is en in nauwe samenspraak met curator collecties Loes van Harrevelt, moesten de foto’s uit het depot gehaald worden door de depotbeheerder. Sommige waren al geprint, zoals de foto’s van Jacqueline Hassink die macht verbeeldde aan de hand van vergadertafels van machtigen der aarde en die samen met Peter Martens het thema ‘macht en onmacht’ vertegenwoordigt. Andere moesten als glasnegatief uit het depot gelicht worden en vervolgens worden afgedrukt in onze donkere kamer, zoals de apenfoto’s van Krause (zie foto).
In het digitaliseringsatelier werden de afbeeldingen die nog niet gedigitaliseerd waren, of nog niet goed genoeg, gedigitaliseerd en bewerkt. De foto’s werden van de juiste bijschriften voorzien door onze registratoren, die zoveel mogelijk informatie verzamelden. Daarbij werden ze voor de foto’s van Cas Oorthuys (thema ‘Hollandse taferelen’, samen met Hans Aarsman) bijgestaan door een groep van honderden vrijwilligers die veel weten van de plaatsen waar hij fotografeerde. Zo kwamen we erachter dat een foto van baggerwerkzaamheden waarvan we tot nu toe dachten dat deze in de buurt van Rotterdam was gemaakt, in werkelijkheid in Almere is geschoten.
De curator schreef intussen aan de teksten voor de tentoonstellingsbrochure. Ook werd een eerste opzet gemaakt van de zaalindeling, waarbij telkens twee verhalen gegroepeerd zijn om de bezoeker te laten ervaren hoe verschillend de perspectieven op een en hetzelfde onderwerp kunnen zijn. In het ontwerp moest ook naar voren komen dat wat we laten zien maar een greep is uit de collectie van 170 archieven en ruim 5,6 miljoen objecten die we in onze depots beheren. En er moest plek komen voor debatten. Dat laatste krijgt vorm in een arena.
De afdeling communicatie werkte inmiddels aan de campagne voor de tentoonstelling, waarvan wij vorige week de eerste beelden de wereld in gestuurd werden. Wij moeten voor die tijd nog de laatste foto’s printen, inlijsten en natuurlijk straks de zaal inrichten. De opening heeft plaats op 15 november om 18.00 uur. Dan kan u zien welke sterke verhalen wij in petto hebben. Wees welkom!’
