21.01.2022
‘Cultuur is samen maken, samen beleven. Dat hebben we zo moeten missen. Ik wil me inzetten voor herstel van de culturele en creatieve sector en samen met makers en instellingen werken aan een bloeiend cultureel leven.’
Aldus de kersverse staatssecretaris cultuur en media Gunay Uslu, die op 10 januari aantrad. Deze hartenkreet kunnen wij bij het Nederlands Fotomuseum natuurlijk alleen maar onderschrijven. Musea, zoals dat van ons, zijn plaatsen waar het gesprek tussen mensen plaatsheeft. Juist nu is dat zo van groot belang.
Zomeropstelling in het museum. Bezoek van een schoolklas, 1978 © Kors van Bennekom uit de Collectie van het Nederlands Fotomuseum
We jagen om te beginnen graag het gesprek aan over de vraag wat een foto zó onderscheidend maakt dat ze thuishoort in de Eregalerij van de Nederlandse fotografie. Afgelopen juni werd deze viering van het beeld geopend en nodigden we het publiek uit een foto toe te voegen die ten onrechte ontbreekt. Honderden reactie kwamen er, waar we ons voordeel mee gaan doen en waarover we komende tijd verslag zullen uitbrengen. De reacties variëren van ten onrechte overgeslagen fotografen als Eddy Posthuma de Boer, tot onderstaand symbolisch beeld.
Represents how different cultures complement each other, just like the multicultural society of the Netherlands, 2021 © Alex Hu
Zo kunnen we het gesprek verder voeren over wat niet zou mogen ontbreken in de Eregalerij. En er is zo veel meer om naar uit te kijken. Zoals Het Oordeel I Buiten redelijke twijfel? van fotograaf Jan Banning, over de strijd van een individu tegen een systeem dat zo veel machtiger is dan zijzelf. Christina Boyer werd dertig jaar geleden in de VS veroordeeld tot levenslang wegens de moord op haar dochtertje, maar ‘artivist’ Jan Banning betwijfelt of ze een eerlijk proces heeft gehad. Hij maakt visuele constructies: ensceneringen, gebaseerd op bronnenonderzoek en herinneringen van Christina Boyer. Het levert indringend beeld op en stof voor discussie. Ik kijk ook uit naar Verbeelding, een groepstentoonstelling die laat zien hoe iedereen de wereld bekijkt vanuit zijn eigen, per definitie gekleurde, perspectief. Waarbij de vraag wordt opgeworpen: wie vertegenwoordigt wie in de samenleving en in de fotografie?
Sparta 3 Cent. Uit de serie “Verbeelding”, 09-04-2019 © Jan Banning
En ik verheug me op de tentoonstelling met werk van Johan van der Keuken, wiens foto-archief we onlangs verwierven. Tot nu toe staat hij vooral bekend als gelauwerd filmer, maar Van der Keuken was ook een briljant fotograaf. Zijn oeuvre nodigt uit tot gesprek over de vraag: hoe kunnen wij, burgers en meer in het bijzonder fotografen, filmers en beeldend kunstenaars ons engagement met de wereld vormgeven en uitdrukken in beelden, en omgekeerd: wat betekenen die beelden voor ons engagement? Maar het lijkt me ook heel fijn om het te hebben over de vraag: wat maakt hem nou tot zo’n goeie kunstenaar? Kortom, we hebben voor komend jaar de nodige gespreksstof op het programma staan. Om te delen in het museum zodra we weer open kunnen voor publiek, maar ook via de projecties op onze ramen, onze vijfde museumzaal die nog altijd open is, en digitaal via podcasts, posts en blogs. Zeker ook in 2022 willen we gezamenlijk fotografie beleven en erover praten. En geen pandemie die ons tegenhoudt.
Birgit Donker, directeur van het Nederlands Fotomuseum
